Ergonomie op het werk

Rugklachten en nekklachten

In een kantoor staan rugklachten (in het bijzonder pijn aan de onderrug) en nekklachten met stip op één. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat rugklachten maar liefst 88% van alle beroepsgerelateerde lichamelijke kwalen uitmaken. Bij zittende beroepen, waarbij je veel tijd achter de computer doorbrengt, zijn een verkeerde zithouding of een verkeerde afstelling van het meubilair de grote boosdoeners. KANS-klachten (Klachten aan de Arm, Nek en Schouders) zitten niet zonder reden in de lift … Gelukkig bestaan daar oplossingen voor!

Ergonomische bureaustoel en ideale zithouding

Een van de meest belangrijke ingrepen om rug- en nekklachten te voorkomen, is zo eenvoudig dat je eigenlijk écht geen excuses hebt om het niet door te voeren. We hebben het natuurlijk over een ergonomische bureaustoel kopen én hem goed instellen, zodat je in de ideale werkhouding kunt  zitten.

Daarnaast is het perfecte bureau kiezen van groot belang. Het liefst kies je een bureau dat in hoogte verstelbaar is.

Beeldschermverhoger en voetensteun aan je bureau

Daarnaast bestaan er voor ergonomie op kantoor nog interessante accessoires, zoals:

• een ergonomische muis
• een beeldschermverhoger
• en een voetensteun voor je bureau om de ideale zithouding aan je bureau te garanderen

Je moet dus een goede zithouding aannemen, maar dat betekent niet dat je dan met een gerust hart de hele dag mag blijven zitten. Zitten wordt namelijk niet voor niets ‘het nieuwe roken’ genoemd. Afwisselend zittend en staand werken aan een zit-/sta-werkplek is dan ook het beste scenario om je lichaam de nodige rust te gunnen en te voorkomen dat er spieren verkrampen.

Lawaai op kantoor

Kantoortuinen zitten in de lift, onder meer omdat ze overleg bevorderen. Maar al dat samenwerken gebeurt natuurlijk niet geruisloos. Zeker als collega’s ook nog eens muziek luisteren of luidruchtig telefoneren, loopt de overlast voor veel werknemers flink op. Om geluidshinder op kantoor (en de bijbehorende concentratieproblemen) te beperken, kun je je toevlucht nemen tot:

• headsets
• geluidswerende bureauschermen
• geluidwerende kasten
• geluiddempende panelen
• ‘concentration booths’

Ook helpt het natuurlijk om er een gewoonte van te maken om apart te zitten als het tijd is voor overleg, zodat je je collega’s niet stoort.

Kantoorverlichting: belangrijker dan je denkt

Naast lawaai zijn er nog andere omgevingsfactoren van belang bij ergonomie. De juiste kantoorverlichting – lees: verlichting die instelbaar is – heeft niet alleen een effect op het gezichtsvermogen, maar bevordert ook de aandacht en het comfort én heeft een gunstig effect op het welzijn en energieniveau van werknemers.

Bij het kiezen van kantoorverlichting moet je met veel factoren rekening houden:

• de verlichting moet afgestemd zijn op de toepassing (een plafondlamp vormt de basis, maar daarnaast kun je bureaulampen gebruiken om bij te verlichten, en staande lampen om sfeer te scheppen)
• warm of gelig licht past beter bij een koffieruimte en een receptie
• kouder, blauwer licht is dan weer beter geschikt om bureaus te verlichten

Praktijkrichtlijnen fysieke belasting

De Nederlandse wetgeving zegt dat je maximaal 23 kilo mag tillen, maar alleen in een ideale tilsituatie. In de bouw mag je maximaal 50 kilo handmatig tillen. Het is dus niet alleen belangrijk hoeveel je tilt (niet te zwaar tillen); ergonomisch tillen is minstens even belangrijk. In het Arbobesluit wordt daarnaast ook verwezen naar de NIOSH-methode om te berekenen wat het maximale tilgewicht is onder bepaalde omstandigheden.

Het belang van ergonomisch tillen

Veilig tillen en tiltechnieken zijn cruciaal. Let er bijvoorbeeld op om vanuit je benen te tillen (niet vanuit je rug) en daarbij goed je knieën te buigen. Bescherm je rug door je buikspieren aan te spannen en als een soort harnas in te zetten, en draai je rug niet terwijl je tilt.

Maar eigenlijk kun je nog verder gaan en proberen om überhaupt zo weinig mogelijk te tillen, door ergonomische hulpmiddelen te gebruiken, zoals:

• een rollenbaan of transportband
• hefsystemen met zuignappen
• een mobiele heftafel
• een zwenkkraan
• een palletwagen
• een semi-elektrische stapelaar

Ergonomisch duwen en trekken

Niet alleen voor tillen, maar ook voor duwen en trekken zijn er richtlijnen om je lichaam te ontlasten. Zo is het zaak om je rug zo weinig mogelijk te draaien of te krommen, om te duwen met je benen uit elkaar en je handen op schouderhoogte. Trekken is sowieso minder ergonomisch dan duwen, want bij die handeling kun je je lichaamsgewicht niet inzetten.

Laat je ook op dit vlak helpen door ergonomische vervoersmiddelen die dingen kunnen verplaatsen, zoals:

• een steekwagen
• elektrische transportwagens
• karren met verstelbare handgreep
• karren met een centraal rempedaal
• een kruiwagen

Neem je je toevlucht tot wagens en karretjes? Goed idee, maar let wel erop dat je het juiste wiel kiest.

Van polsklachten tot spier- en gewrichtsklachten

Polsklachten komen veel voor op de werkplaats, maar ook rugklachten zijn helaas geen uitzondering. Negen op de tien beroepsziekten zijn gerelateerd aan spier- en gewrichtsklachten (vooral de rug, nek, schouders en armen krijgen het zwaar te verduren). Die verzameling fysieke problemen wordt niet alleen veroorzaakt door het tillen van zware voorwerpen, maar ook door herhaalde en/of verkeerde handelingen (denk bij repetitieve handelingen aan het gevaar van RSI-klachten). We geven enkele aandachtspunten en tips mee.

Een ergonomische werkpost

Idealiter heeft een ergonomische werkplek verstelbare stoelen (een ergonomische kruk is een goede optie) en een in hoogte verstelbare tafel. Die combinatie moedigt aan om af te wisselen tussen staan en zitten. Soms is die afwisseling geen optie, en valt langdurig staand werken niet te voorkomen – een situatie die kan leiden tot onder meer pijnlijke gewrichten, gezwollen enkels, vermoeide benen, spataders en nachtelijke beenkrampen. Wat kun je doen tegen vermoeidheid en andere klachten door langdurig staan? Weet dat antivermoeidheidsmatten een wereld van verschil maken. In onze whitepaper over werkplaatsmeubilair zetten we alle aandachtspunten op een rijtje.

Werkplaatsverlichting: aandachtspunten

Goede werkplaatsverlichting is essentieel om veilig en efficiënt te werken. Het aantal montagefouten of arbeidsongevallen hangt namelijk vaak nauw samen met de verlichting van de werkplek. Vooral verlichting die te zwak is, is rampzalig voor de nauwkeurigheid, het concentratievermogen en het energiepeil.

Veilig tillen en hijsen? Met hulpmiddelen

Bij veilig tillen op de werkplaats horen hulpmiddelen, zoals een ergonomische transportwagen, een mobiele heftafel of een zwenkkraan. Wist je bovendien dat materiaal rollen veel minder belastend is voor je lichaam dan het proberen op te tillen?

Ergonomisch gereedschap

Een draaibank is simpelweg onmisbaar om onder meer auto- en machineonderdelen te ‘verspanen’ (plastic of metalen draad, staven of balken in de juiste vorm brengen door te draaien, boren, rijgen, vormen of afvlakken). De kwaliteit van de bank en de onderdelen spelen natuurlijk een sleutelrol, maar ook hun ergonomische eigenschappen mag je niet uit het oog verliezen. Zet het onderstel bijvoorbeeld precies op de juiste hoogte om veelvuldig bukken en strekken te voorkomen.

Daarnaast bestaat er ergonomisch gereedschap met een betere grip, zoals ergonomische schroevendraaiers, waardoor je minder druk hoeft uit te oefenen met je armen en handen. Of wat dacht je van een pneumatische tacker zonder terugslag? Daarmee kun je problemen in de armen en handen voorkomen.

Lawaai op de werkplek

Op werkplekken kan het lawaai van machines zo oplopen dat het schadelijk is voor het gehoor. Gehoorschade voorkomen is ook onderdeel van ergonomisch werken! Zodra medewerkers hun stem moeten verheffen om verstaanbaar te zijn, is gehoorbescherming eigenlijk nodig, maar de wet schrijft voor elk geluidsniveau ook heel duidelijk voor wanneer gehoorbescherming verplicht of aanbevolen is:

• 80 decibel: gehoorbescherming is aanbevolen en de werkgever moet gehoorbescherming aanbieden
• 83 decibel: werknemer mag maximaal vier uur per dag zonder gehoorbescherming werken, in de overige werktijd mag er geen hoog geluidsniveau meer voorkomen.
• 85 decibel: gehoorbescherming is verplicht